Hoe leert mijn paard

Theorie

Horses aren’t lazy and they’re not greedy and they’re not jealous and they’re not hateful. They’re not that way. But a human can sometimes only describe a horse in the way they view other human beings.”

– Buck Brannaman

Het is een gewoonte van de mens om menselijke eigenschappen op andere dieren te projecteren: dit heet antropomorfisme. Iets wat maar al te vaak voorkomt bij de paarden.

Eigenlijk is een paard helemaal niet zoals een mens. Onze hersenen zijn niet gelijk. Het paard denkt, voelt en leert op een andere manier als de mens.

Voor iedereen die met het paard aan de slag gaat is het belangrijk kennis te hebben van deze wetenschap. Het zijn tenslotte wij die ervoor gekozen hebben ons leven te delen met de paarden. Daarnaast zijn net wij als mens in staat om ons in te leven in het denkpatroon van het paard. Dit geldt niet andersom.

Hoe werken die hersenen van een paard? Hoe verschillen ze met de onze? Hoe kan ik dit opnemen in mijn training?

Hoe verschillen ze?

Een eerste verschil: de hersenen van een mens zijn 1/5 van het lichaam van de mens. De hersenen van een paard zijn 1/650.

Daarnaast is een paard een prooidier en de mens een roofdier. Een verschil hierin is bijvoorbeeld de ontwikkeling van het ‘cerbellum’; dit deel van de hersenen zorgt voor de sensomotorische prikkels en produceert beweging. Bij een paard is dit één derde van de hersenen, bij een mens slechts één vijfde. Zo ontwikkeld de motoriek van een veulen zich bijvoorbeeld heel wat sneller als bij een baby.

“the horse’s brain is wired for movement routines”. – Stephen Peters

De frontale kwab waar onder andere het abstract denkvermogen en het bewust geheugen plaatsvinden is bij paarden heel wat kleiner ten op zichte van mensen. Dit komt alweer doordat paarden hun hersenen voornamelijk gemaakt zijn voor bewegingen.

“We have the power to reason and they not.” – Martin Black

Hoe leren ze?

De hippocampus is bij paarden een veel kleiner deel van de hersenen ten opzichte van de mens. Deze dient voor geheugen en bewust leren.

Het leerproces van een paard vindt grotendeels plaats in zijn motorisch geheugen. Hiervoor is positieve feedback noodzakelijk.

Positieve feedback zorgt ervoor dat er dopamine vrijkomt in de hersenen van het paard. Wat je simpel kan beschrijven als een ‘gelukzalig gevoel’. Het komt vrij wanneer het paard rust vindt; bijvoorbeeld ook wanneer hij of zij wegloopt van een trailer en gras kan gaan eten.

Het paard zal in een gelijkaardige situatie automatisch terug op zoek gaan naar dit gevoel. Hiervoor zal hij de handeling die vorige keer voor het gevoel zorgde herhalen.

Wat we wel moeten onthouden is dat dopamine komt niet enkel vrijkomt wanneer het paard in onze ogen iets positiefs leert. Wanneer een paard zich lostrekt tijdens het trailerladen en gras kan gaan eten zal er ook dopamine vrijkomen en ziet het paard dit als een ‘succeservaring’. 

“Horses learn by habit”. – Stephen Peters

In het horsemanship zegt men vaak dat een paard ‘nadenkt’ wanneer hij of zij kauwt. De wetenschappelijke verklaring hierachter is dat het paard zijn mond terug vochtig maakt. Bij inspanning komt er adrenaline vrij, die de speekseltoevoer van het paard verminderd. Wanneer het paard likt wil dit zeggen dat de chemische reacties zijn teruggekeerd naar hun normale balans, het paard maakt zijn mond terug vochtig.

Paarden in een zeer angstige staat kunnen onmogelijk bijleren. Ze kunnen zich enkel nog focussen op overleven door de hoge dosis adrenaline in hun lichaam. Hun instincten nemen over en ze kunnen niets meer opslaan.

“Should the fear be so intense that the horse becomes, in essence, chemically overwhelmed, the animal may be unable to process any incoming information. At this point, the horse may simply run through doors, fences, or into trees”. – Martin Black

Hoe trainen we het beste?

De twee basis ingrediënten om je paard te trainen zijn een goede release en voldoende herhaling.

Met een release bedoelt men het lossen van druk. Je vraagt iets aan je paard; geeft hij het juiste antwoord dan los je de druk. Bijvoorbeeld rijden met softfeel: je neemt je teugels op, lost je paard de druk op zijn neus of mond, los jij je teugels. Zo krijg je (na voldoende herhaling) een licht paard in je handen. 

Ondertussen heb ik me ook al bijschoold in de positive reinforcement. Op deze manier kan je de dopamine-impuls vergroten en of het gebruik van druk laten wegvallen. 

Hiervoor is het belangrijk dat telkens wanneer je met je paard aan de slag gaat. Je je bewust bent wat je exact van je paard wilt vragen en hoe je dit wil bereiken. Eerst een plan opstellen alvorens je op je paard kruipt kan even wennen zijn. Voor je het weet is het een gewoonte. Je paard zal hierin rust en zelfzekerheid vinden. Wie dit moeilijk vindt kan altijd eens bij zijn trainer horen om samen een schema op te stellen.

Wanneer je met je paard aan het werken bent, probeer je best je hier volledig op te concentreren. Een slechte release is snel gegeven wanneer je bijvoorbeeld met iemand aan de babbel slaat. Je paard kan hier geen onderscheid in maken. Wil je toch even babbelen? Werk je oefening af en laat je paard ondertussen rusten.

Naast kennis over hoe je paard denkt en leert is het ook belangrijk je bewust te zijn hoe je paard fysiek werkt en zich ontwikkeld, dit wordt het onderwerp van mijn volgende blog.

 

Vragen of opmerkingen? Neem gerust contact op!

 

Groetjes,

Laura

Deel dit blogbericht

Durf van die cirkel afwijken

Theorie De cirkel, een oefening of een einddoel? In bijna alle soorten paardentraining wordt er gebruikt gemaakt van cirkels. Toch lijkt hier een deel historie

Van alpha naar kameleon

Opinie “Adjust to fit the horse, not the other way around. I even sometimes need to treat them different on the left than on the